Huzurevlerinde Kahkaha Yogası: Yaşlı Bireyler için bilimsel temelli umut
Yaşlılık, insan hayatında birçok fiziksel, psikolojik ve sosyal değişimi beraberinde getirir. Özellikle huzurevlerinde yaşayan bireyler için bu dönemde karşılaşılan en yaygın sorunlar arasında yalnızlık, sosyal izolasyon, stres, depresyon ve yaşam doyumunda azalma yer alır. Geleneksel yaklaşımların ötesinde, bireylerin yaşam kalitesini artırmayı hedefleyen alternatif ve tamamlayıcı sağlık uygulamaları, son yıllarda giderek daha fazla ilgi görmekte. Bunlardan biri olan kahkaha yogası, sadece bir eğlence biçimi değil, aynı zamanda bilimsel olarak desteklenen, etkili bir sağlık ve refah aracıdır. Özellikle huzurevi gibi sınırlı sosyal etkileşimin yaşandığı ortamlarda, kahkaha yogasının bireylerin hem psikolojik hem de fizyolojik iyilik halleri üzerinde pozitif etkiler yarattığı ortaya konmuştur.
Kahkaha yogası, 1995 yılında Hintli tıp doktoru Dr. Madan Kataria tarafından geliştirilmiştir. Temelinde derin nefes egzersizleri, yapay başlayan kahkahaların zamanla doğal kahkahaya dönüşmesi, grup içi etkileşim ve basit hareketlerle fiziksel aktiviteyi birleştiren bir uygulamadır. Özellikle yaşlı bireyler için fiziksel olarak yorucu olmayan, zihinsel olarak canlandırıcı ve sosyal bağları güçlendiren bir deneyim sunar.
Bu konuda yapılan bilimsel araştırmalardan biri, 2021 yılında Türkiye’de Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu randomize kontrollü çalışmada, huzurevinde kalan yaşlı bireylerden oluşan bir grup haftada iki kez kahkaha terapisi seanslarına katılmıştır. Sekiz haftalık uygulama sonunda, bireylerin yalnızlık düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı bir azalma saptanmıştır. Çalışma, kahkaha terapisinin sosyal izolasyonla başa çıkmada etkili olduğunu göstermiştir (kaynak).
Bir başka önemli araştırma ise 2024 yılında Güney Kore’de gerçekleştirilen ve BMC Complementary Medicine and Therapies dergisinde yayımlanan bir çalışmadır. Bu araştırmada huzurevinde yaşayan 60 yaş üstü bireylerden oluşan bir gruba dört hafta boyunca kahkaha yogası seansları uygulanmıştır. Çalışma sonucunda katılımcıların genel yaşam kalitesinde, stres düzeylerinde ve uyku kalitesinde anlamlı iyileşmeler kaydedilmiştir. Ayrıca bireylerin sosyal etkileşim puanları artarken, depresyon belirtilerinde de azalma gözlemlenmiştir. Bu çalışma, kahkaha yogasının yaşlı bireylerin ruhsal ve fiziksel sağlıklarına bütünsel bir katkı sağladığını bilimsel verilerle desteklemektedir (kaynak).
Kahkaha sırasında vücudun salgıladığı endorfin ve dopamin gibi hormonlar, stres hormonu olan kortizolün azalmasına yardımcı olur. Bu da ruh hali üzerinde anında olumlu etkiler yaratır. Ayrıca kahkaha, akciğer kapasitesini artırır, kas gevşemesi sağlar, kan dolaşımını hızlandırır ve bağışıklık sistemini destekler. Yaşlı bireylerde bu tür doğal uyarıcıların etkisi, ilaçsız rahatlama ve enerji artışı açısından oldukça değerlidir.
Sonuç olarak, huzurevlerinde yaşayan yaşlı bireyler için kahkaha yogası, bilimsel olarak desteklenen etkili bir psikososyal müdahaledir. Hem fiziksel hem ruhsal sağlığa katkıda bulunan bu uygulama, bakım merkezlerinin sunduğu hizmetlerin kalitesini artırmak için düşük maliyetli ama yüksek etkili bir yöntem olarak öne çıkmaktadır. Yaşlı bireylerin sadece daha uzun değil, daha mutlu ve anlamlı bir yaşam sürmeleri hedefleniyorsa, kahkaha yogası bu sürece değerli bir katkı sağlayabilir.